VDSL چیست و چه تفاوتی با ADSL دارد؟


اخیرا VDSL کاربرد گسترده‌‌‌تری در کشور پیدا کرده است. این سرویس چیست و چه مزیت‌‌هایی نسبت به ADSL دارد؟

امروزه از فناوری‌های مختلفی برای فرآهم کردن ارتباط اینترنتیِ ثابت در دنیا استفاده می‌شود که ADSL ،VDSL و فیبر نوری در میانِ آنها از شناخته‌شده‌ترین فناوری‌های موجود هستند. ADSL قدیمی‌ترینِ آنها است که به خاطر اتکا بر کابل مسی برای انتقال کمترین سرعت و بزرگترین نقطه ضعف را در مسافت‌های طولانی دارد و در بسیاری از کشورها منسوخ شده است. اما VDSL و ارتباط کابلی هنوز در مناطقی که دارای زیرساخت فیبرنوری گسترده نیستند استفاده می‌شود و در کشور ما هم به دلیل توسعه‌نیافتگی و چند دهه انحصار شرکتِ مخابرات، قدمت و فرسودگیِ فزاینده‌ی زیرساخت‌های ارتباطی و عدم اهتمام به توسعه‌ی فیبرنوری در بخش مصرف‌کننده و توزیع، فناوریِ VDSL مورد توجه قرار گرفت تا به عنوان راه حل میان مدت بتواند سرعت و کیفیت ارتباطی بالاتری را برای کاربران اینترنت ثابت به ارمغان آورد.
تعریف VDSL

VDSL اختصاری از Very High Bitrate Digital Subscriber Line و به معنی "خط اشتراک دیجیتال با نرخ بیت بسیار بالا" است. این فناوری نوع توسعه یافته‌ای از اینترنت پهن‌باندِ ADSL است که بیشتر ما آن را می‌شناسیم و از آن استفاده کرده‌ایم. در واقع محدوده‌ی سرعت قابل ارائه با VDSL بسیار بیشتر از ADSL است و به خاطر ماهیت طراحی منحصر به فردی که دارد، در برخی جهات شبیه به ADSL کار می‌کند و از سمتی هم اشتراکاتی با سرویس فیبرنوری (Fiber Optic) دارد. به بیانِ دیگر برای راه‌اندازی سرویس VDSL هم به کابل مسی نیاز است و هم فیبر نوری و هر دو رسانه نقشی را در مهیا کردن اتصال اینترنتی تا محل زندگی یا کارِ شما فرآهم می‌کنند. اما در اینجا هم بیشینه‌ی سرعت اینترنتی که می‌توانید دریافت کنید به طول کابل مسی از مودمِ شما تا محل قرارگیری تجهیزاتِ سرویس دهنده وابسته است و هر چه طولِ آن کمتر باشد، کیفیت سیگنال و در نتیجه سرعتِ دریافت داده‌ها بیشتر خواهد بود.
استانداردهای VDSL و سرعت‌های آن

VDSL

فناوری VDSL بر پایه استاندارد G.993.1 طراحی شده است و حداکثر پهنای باند ۵۵ مگابیت برای دانلود (Downstream) و ۳ مگابیت بر ثانیه را برای آپلود (Upstream) تعریف می‌کند. باند فرکانسی تعریف شده برای VDSL حداکثر تا ۱۲ مگاهرتز را روی زوج کابل مسی معمولی که در خطوط تلفن استفاده می‌شود پوشش می‌دهد.
VDSL2

VDSL2 در واقع نسلِ دوم و نسخه ارتقا یافته‌ی VDSL است که سرعت بالاتری تا تا مرز ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه برای دانلود و ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه برای آپلود را پشتیبانی می‌کند و با استاندارد G.993.2 تعریف شده است. در باند فرکانسی حداکثر تا ۳۰ مگاهرتز کار می‌کند و بخش کابل مسی را در این استاندارد می‌توان حداکثر تا ۳۰۰ متر افزایش داد. هر چند که با افزایش مسافتِ کابل مسی، راندمان به سرعت کاهش می‌یابد.


نمایی از داخل کافو مخابراتی برای تبدیل ارتباط از فیبر نوری به کابل مسی در اینترنت VDSL
VDSL2-Vplus

فناوری جدیدترِ Vplus به عنوان الحاقی بر استاندارد VDSL2 در سال ۲۰۱۵ میلادی تصویب شد که بر اساس همان استانداردِ G.993.2 و با ضمیمه‌ی G.993.2 Amendment 1 تعریف شده و با نامِ VPlus/35b نیز شناخته می‌شود. این فناوری روی تجهیزاتِ فعلی VDSL2 نیز قابل استفاده است و سرعت‌هایی تا سقفِ ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه را برای دانلود و ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه را برای آپلود در مسافت‌های کوتاه‌تر از ۲۵۰ متر برای بخشِ کابل مسی فرآهم می‌کند.

VDSL چگونه کار می‌کند؟

همان‌گونه که گفته شد برای فناوری VDSL دو نوع رسانه یا کابل ارتباطی استفاده می‌شود که بخش طولانی‌ترِ آن از مرکز مخابراتی تا کافوی مخابرات فقط از جنسِ فیبر نوری است. کافو نام جعبه‌تقسیم‌های بزرگی است که در خیابان‌ها، نبش چهارراه‌ها و داخل کوچه‌ها می‌بینید و بر روی زمین قرار داده شده‌اند. کافوها دارای ظرفیت متفاوتی هستند که بسته به نیاز محلِ مورد استفاده، تعیین می‌شوند. بخش کوتاه‌ترِ کابل‌کشی از کافوی مخابرات تا خانه یا محلِ استقرارِ مودم از جنسِ زوج سیمِ مسی و همان کابلی است که برای خط تلفن استفاده می‌شود. برای داشتن کمترین اختلال و نسبت سیگنال به نویزِ مناسب (Signal to Noise Ratio یا به‌اختصار SNR)، طول کابل مسی نباید بیشتر از ۳۰۰ متر باشد و به همین جهت فاصله‌ی کافوی مخابراتی تا مقصد باید کمترین حالت ممکن در نظر گرفته شود. هر چقدر طول کابل مسی افزایش یابد، به همان نسبت هم سرعتی که کاربر در انتهای کابل قادر به دریافت آن خواهد بود کاهش می‌‌یابد و به سرعتِ سرویس به محدوده‌ی ADSL معمولی نزدیکتر می‌شود.
تفاوت VDSL با ADSL

عمده مزیتِ VDSL نسبت به ADSL این است که در بخش بزرگی از مسافتِ بینِ محل سکونت یا کارِ شما و مرکز مخابراتیِ منطقه از کابلِ فیبر نوری استفاده شده که مزیتِ سرعت انتقال بسیار بالاتر (در حد چندین گیگابیت بر ثانیه) و افت کیفیت کمتر را در مسافت‌های بسیار طولانی به همراه دارد. همچنین فیبر نوری نسبت به نویزهای الکترومغناطیسی و تداخل ناشی از آنها ایمن است. این در حالی است که در فناوری قدیمیِ ADSL تمام فاصله‌ی بین مکانِ استقرار شما و مرکز مخابراتی از زوج سیمِ مسی استفاده شده که ماهیتا نسبت به نویز در طولِ مسیر و اطرافِ کابل حساس است و در مسافت‌های طولانی افتِ کیفیت سیگنال شدیدی را موجب خواهد شد و سرعت اتصال به اینترنت را بسیار کاهش خواهد داد. همچنین تجهیزات ADSL به علت اشتراک استفاده از رسانه‌ی ارتباطی با خط تلفنِ معمولی، مستعد تداخل فرکانسی با تجهیزات متصل دیگر به خط تلفن شما هستند و به همین جهت هم استفاده از Splitter یا microfilter روی خط تلفن امری ضروری است.
تفاوت VDSL با فیبرنوری

سرویس اینترنتی که مبتنی بر فیبر نوری باشد FTTH (اختصاری از Fiber to the Home) نامیده می‌شود و مزیتِ آن نسبت به VDSL این است که در تمامِ مسافتِ بین شما و مرکز مخابراتی از فیبر نوری استفاده شده و هیچ مبدل سیگنال نوری به سیگنال الکتریکی هم در بینِ این مسیر تعبیه نشده است. سیگنال نوری مستقیما از مرکز مخابراتی به مودمِ شما در محل می‌رسد و تنها در مقصد است که سیگنال نوری تبدیل به سیگنال الکتریکی بر بستر استاندارد اترنت می‌شود و به رایانه یا موبایلِ شما انتقال می‌یابد. فیبر نوری مسافت‌های بسیار طولانی‌تری را بدون تاثیرپذیری از نویزهای بیرونی و با سرعت بسیار بالاتر طی می‌کند و تاخیر بسیار کمتری (پینگ پایین‌تر) را نسبت به انتقالِ الکتریکی مبتنی بر کابل مسی در اینترنت شما ایجاد می‌کند.

پرسش‌های متداول

۱-VDSL چیست؟

VDSL مخفف عبارتِ Very High Bitrate Digital Subscriber Line و به معنی "خط اشتراک دیجیتال با نرخ بیت بسیار بالا" است. این فناوری نوع توسعه یافته‌ای از اینترنت پهن‌باندِ ADSL است که بیشترِ ما آن را می‌شناسیم. در واقع محدوده‌ی سرعت قابل ارائه با VDSL بسیار بیشتر از ADSL است و کیفیت بهتری ارائه می‌کند. ارتباط بخشی از مسیر که بین مرکز مخابرات تا کافوی مخابراتی است را با فیبرِ نوری برقرار می‌کنند و ارتباط بین کافو تا داخل منزل و مودمِ اینترنت، با کابل رایجِ مسی که در خطوط آنالوگ هم استفاده می‌شده برقرار می‌شود.



۲- VDSL بهتر است یا فیبر نوری؟

در سرویس VDSL تنها در بخشی از مسیر بین شما و مرکز مخابراتی از فیبر نوری استفاده شده است، در حالی که در سرویس FTTH در تمام مسیر از فیبر نوری برای برقراری ارتباط استفاده می‌شود. با این توصیف، سرویس فیبر نوری می‌تواند سرعت به مراتب بالاتری را در کنار تاخیرِ کمتر (پینگ پایین‌تر) و در مسافت طولانی‌تر ارائه کند. اما هزینه‌ی راه‌اندازی فیبر نوری به علت نیاز به فیبرکشی در تمامِ مسیر بالاتر از راه‌اندازی سرویس ADSL و VDSL است که در تمام یا بخشی از مسیر از همان زوج سیمی مسیِ مخابراتی استفاده می‌کنند.


۳-آیا لزوما داشتن سرویس VDSL یا فیبر نوری به معنای داشتنِ اینترنت با کیفیت بالاتر است؟

خیر. سرویس‌های شرح داده شده تنها مسئول برقراری ارتباط بین شما و مرکز مخابراتی منطقه‌ی شما هستند و کیفیتِ بالاترِ ارتباط در این بخش فقط می‌تواند برای بخشی از ارتباط تعیین کننده باشد. بسیاری اوقات ممکن است مرکز مخابراتیِ منطقه با تکمیلِ پهنای باند اینترنتی مواجه باشد، سرویس اینترنت ارائه شده از سوی سرویس‌دهنده‌ی اینترنتی (ISP) شما بی‌کیفیت باشد یا با اختلال مواجه باشد یا حتی اینترنتِ کشور از سوی شرکت ارتباطاتِ زیرساخت به عنوان یگانه متولی تامین پهنای باند کشور با اختلال یا کمبودِ پهنای باند مواجه باشد، در اینصورت است که فرقی نمی‌کند که بهترین سرویس اینترنتی با بالاترین سرعت را هم داشته باشید، چرا که باز هم مثل تمامِ کاربرانِ دیگر با کندی و اختلال در اینترنت مواجه خواهید شد.